Gelukkig op de Dag van de Project -ontwikkeling

Geluk is maakbaar en dat wist ‘geluksprofessor’ Leo Bormans met een wervelende presentatie tijdens de Dag van de Projectontwikkeling op 18 mei jl. duidelijk te maken. Een meer dan 500-koppig publiek hing in de Brabanthallen aan zijn lippen. Hij begon met een stilte-experiment. Stilte als ‘betekenisvolle aandacht’.

Met zijn inspiratie uit de positieve psychologie wist hij het kaf van het koren op geluksgebied goed te scheiden en het zelfs praktisch te maken. De leidende gedachte is dat we veel geluk niet uit onszelf halen, maar uit andere mensen. Dat lijkt op wat Jonathan Haidt in The Happiness Hypothesis ’the between’ noemt, niet uit onszelf maar tussen jou en anderen ontstaat geluk vooral.

Het viel bepaald niet mee om in ‘een paneltje’ met Yvonne van Mierlo (Blauwhoed) en Rob Mulder (VEH) de stilte en de storm van Bormans nog enisgzins aan te vullen, nuanceren of  kleuren. Niettemin. Als uitvinder van het begrip #gebouwdgeluk moest ik toch iets vanuit de architectenbrnache. Ik begon me het statement dat de markt niet iets is van m2 en geld, van ‘dozen schuiven’, maar van ‘andere mensen’. Handelen we daar werkelijk naar? De oude markt gaat het geluksvraagstuk niet oplossen.

Door een mini-enquete onder een klein aantal architecten had ik geleerd dat zij ervan overtuigd van zijn – en door gedreven – dat architectuur geluk kan brengen, dat het een rol speelt in hun dagelijkse werkelijkheid en dat het belangrijker moet zijn/worden. En ook dat andere dingen wel eens minder belangrijk mogen worden (geld, posities, etc). Maarop de vraag wie de meeste bijdrage hebben aan geluk in de bouwketen (ik noemde 10 rollen) begon het te schuiven. Conclusie: niet per se de architect, eigenlijk gaat het om mensen die de goede drive hebben, verbinding maken. Mijn statement was dat waar veel ontwikkelaars en bouwers misschien het rationele geluk bovenaan hebben staan (je wordt gelukkig van een huis kopen) de architect makkelijker vertrouwd is met een cruciale andere loot: het affectieve geluksgevoel. Daar lag de verbinding met Leo Bormans. Affectief gaat over gevoel, emotie, waarden. Niet makkelijk, wel steeds belangrijker.

Het goede nieuws was dat ik bekend kon maken dat juist vandaag de Atlas van Gemeenten was gepresenteerd, over….geluk! Toeval, maar wel tekenend voor wat er gaande is. En wat blijkt. Ede is de gelukkigste gemeente, niet vanwege geld of omgeving, maar vanwege het ‘persoonlijke profiel’ van de bewoners (werk, niet gescheiden, autochtoon, enz). Dus niet: allemaal naar Ede, maar sturen op geluk.

En dat was echt goed nieuws: de leefomgeving is één van de weinige aspecten waar markt en overheid wél op kunnen sturen. Door bijvoorbeeld ontmoeting te stimuleren, contact te bevorderen, voorzieningen mogelijk te maken en schoon&veilig na te streven. Tal van ingrepen die mensen niet direct gelukkig maken, maar wel de condities creeren.

Mijn kritische noot was de Nieuwe Tuinsteden die Neprom e.a. propageren. Als dat een manier is om niet in de stad te bouwen en grondgebonden huisjes te kunnen bouwen – in of buiten de stad –  zonder zelfs maar de fundamenten van de oude tuinsteden (collectiviteit, openbare ruimte, etc) mee te nemen. Dan is kennelijk geluk een bijproduct en zijn ontwikkelaars zeker geen ‘providers van geluk’ maar van woonplekken, of, zo u wilt, vierkante meters vastgoed.

Kortom: ontwikkelaars, gun uzelf de affectieve kant van de architct in uw werk toe te staan zodat we samen, positief en doelgericht aan geluk kunnen werken. Dat mag wat kosten. De baten zijn onmetelijk.

Het werd een mooie dag.